Keupayaan untuk bekerja
- Tenaga kimia yang terdapat dalam badan makanan kerana wujudnya ikatan kimia di dalam nutrien.
- Dikaitkan dengan keperluan tubuh manusia untuk hidup dan bekerja.
- Tenaga matahari: Sumber asas semua tenaga yang boleh ditukarkan kepada bentuk kimia dalam makanan.
Tenaga Penting dalam Tubuh
- Tenaga Kinetik: Tenaga yang dibekalkan oleh sebatian ikatan bertenaga tinggi seperti ATP, ADP, dll.
- Tenaga berpotensi: Tenaga yang tidak aktif disimpan di dalam badan dalam bentuk glikogen dan yang terdapat dalam makanan.
Pengukuran Tenaga
- Kalori: Jumlah tenaga haba yang diperlukan untuk menaikkan suhu satu gram air sebanyak satu darjah celsius.
- Kilokalori (Kcal): Jumlah haba yang diperlukan untuk meningkatkan suhu 1 kg. air sebanyak sebanyak 1 darjah celsius.Unit metrik yang digunakan ialah kilojoule (KJ) 1 Kilokalori (Kcal) = 4.184 KJ
Pengukuran Nilai Tenaga dalam Makanan
- Dengan menggunakan alat kalorimeter
- Jumlah tenaga yang dihasilkan oleh setiap sampel protein, lemak dan karbohidrat:
1 gm.
Karbohidrat = 4 kcal
1 gm.
Lemak = 9 kcal
1 gm.
Protein = 4 kcal
1 gm.
Alkohol = 7 kcal
Contoh Pengiraan 1
Berapakah nilai tenaga yang dalam satu gelas susu beratnya
244g ? Jika dalam susu 100g susu mengandungi:
4.9g CHO; 3.5g protein; 3.7g lemak; 0.6 mineral
dan 1.2g vitamin
- CHO = 244/100 x 4.9g x 4kcal = 47.8 kcal
- Protein = 244/100 x 3.5g x 4kcal = 34.2 kcal
- Lemak = 244/100 x 3.7g x 9kcal = 81.3 kcal
- Jumlah nilai tenaga = 163.3 kcal
Contoh pengiraan 2
Diet mengandungi 2200 kcal dan mengandungi 210g CHO, dan
120g lemak, kira:
- Berapakah jumlah g protein dalam sajian?
- Kira peratus setiap nutrien [CHO, protein dan lemak] dalam sajian?
Jumlah g protein
CHO membekal = 210 x 4 kcal =
840 kcal
Lemak membekal = 120
x 9 kcal = 1080 kcal
Protein = 2200 – (1080 + 840) =
280 kcal
Jumlah
g protein = 280/4 = 70 g
Peratus CHO, Protein dan Lemak
Peratus
CHO =
840/2200 x 100 = 38.2%
Peratus
Lemak =
1080/2200 x 100 =
49.1%
Peratus
Protein = 280/2200 x 100 =
12.7%
Input Tenaga
Tenaga/kilokalori yang terdapat dalam makanan
Output Tenaga
Tenaga yang diperlukan @ digunakan oleh tubuh untuk beberapa perkara:
- Kadar Metabolisme Asas [Basal Energy Rate]
- Aktiviti Fizikal
- Pertumbuhan
- Tindakan Spesifik Dinamik Makanan
Bilakah Kadar Metabolisme Asas diukur?
- Selepas 12 – 18 jam mengambil makanan terakhir.
- Seseorang dalam keadaan rehat.
- Dalam bilik yang sesuai, suhu selesa.
- Kebiasaan diukur selepas bangun tidur waktu pagi.
Pengukuran Penggunaan tenaga
- Jumlah tenaga yang dijana @ digunakan oleh tubuh dapat diukur secara langsung @ tidak langsung.
- Kilorimetri Langsung
- Individu diletakkan di dalam kilokalorimeter /bilik khas
- Kaedah sangat mahal. Cuma beberapa unit terdapat di seluruh dunia
- Di Malaysia hanya satu terdapat di Universiti Hospital.
Kilorimetri Tak Langsung
- Kaedah yang lebih mudah
- Diukur dengan menentukan penggunaan oksigen dan pengeluaran karbon dioksida pada masa tertentu dengan menggunakan alat respirasi
- Dapat digunakan semasa individu berbaring rehat @ menjalankan berbagai aktiviti
- Pada setiap liter oksigen yang digunakan akan memerlukan 4.825 kilokalori tenaga.
Kadar Metabolisme Asas [KMA]
Basal Metabolisme Rate[BMR]
Basal Metabolisme Rate[BMR]
Kadar Metabolisme Asas
Jumlah tenaga yang diperlukan oleh tubuh untuk memiara/menjalankan proses-proses penting dalam tubuh - Kadar
tubuh menggunakan tenaga untuk kekalkan
fungsi penting untuk hidup.
Kadar Metabolisme Rehat (KMR) - Penggunaan tenaga pada keadaan
yang sama kecuali selepas
makan atau berlatih.
Kaedah mengira keperluan tenaga untuk KMA (Basal Metabolisme
Rate). Menggunakan anggaran 1 kilokalori/minit
= 60 m/jam X 24jam/hari
= 1440 kilokalori/hari
Alat Respiratori Bebedict-Roth (Penggunaan O2)
Ali mengambil 1.08 liter O2 dalam masa 6 minit. Kira berapa
jumlah keperluan tenaga KMA dalam sehari ? [Piawai 1 liter O2 = 4.825 kcal]
6
minit Ali mengambil 1.08 liter oksigen
1 jam
(60 minit) = 1.08 x 60/6
= 10.8 liter Oksigen
Sehari
(24 jam) = 10.8 liter x 24 jam
= 259.2 liter Oksigen
KMA = 259.2 x 4.825
= 1251 kkal.
Berasaskan Berat badan, Umur
& Jantina :
Lelaki
< 50
tahun = 1.0
kkal/kg X BB/1 Jam
> 50
tahun = 0.9
kkal/kg X BB/1 Jam
Wanita
< 50
tahun = 0.9
kkal/kg X BB/1 Jam
> 50
tahun = 0.8
kkal/kg X BB/1 Jam
Contoh:
Kira berapakah jumlah tenaga untuk KMA dalam sehari bagi mereka berikut?
En. Adam
berumur 45 tahun mempunyai berat badan 65 kg
Keperluan
tenaga KMA = 1 x 65 x 24 jam
=
1560 kcal
Cik Fatimah berumur 26 tahun mempunyai berat badan 46 kg.
Keperluan
tenaga KMA = 0.9 x 46 x 24 jam
=
993.6 kcal
Latihan:
Kira berapakah jumlah tenaga untuk KMA dalam sehari bagi
mereka berikut?
- En. Ramlee berumur 45 tahun mempunyai berat badan 65 kg
- Cik Fatimah berumur 25 tahun mempunyai berat badan 46 kg.
- Pak Adam berumur 66 tahun mempunyai berat badan 63 kg
- Mak Timah berumur 70 tahun mempunyai berat badan 81 kg.
Kaedah
Pengiraan WHO
Gunakan Berat
badan (dalam kg)
Wanita :
Berat
dalam Kg x 0.95 kcal x 24 jam
Lelaki :
Berat
dalam Kg x 1.0 kcal x 24 jam
Contoh:
Aminah berumur 13 tahun dan berat badan 50 kg.
50kg x
0.95 kcal x 24 jam = 1140 Kcal
Ramlee, berat badan 58 kg dan berumur 25 tahun
58kg x
1.0 kcal x 24 jam = 1392 Kcal
Kira berapakah jumlah tenaga untuk KMA dalam sehari bagi
mereka mengikut kiraan WHO?
- En. Yunus berumur 48 tahun mempunyai berat badan 73 kg
- Cik Rohani berumur 28 tahun mempunyai berat badan 53 kg.
- Hamidah berumur 35 tahun mempunyai berat badan 62 kg
- Halim berumur 70 tahun mempunyai berat badan 74 kg.
Formula FAO/WHO untuk ukur
REE [Resting Energy Expenditure]
LELAKI
|
|
3 - 9
|
22.7 w + 495
|
10 - 17
|
17.5 w + 651
|
18 - 29
|
15.3 w + 679
|
30 -
60
|
11.6 w + 879
|
> 60
|
13.5 w + 487
|
WANITA
|
|
3 - 9
|
22.5 w + 499
|
10 - 17
|
12.2 w + 746
|
18 - 29
|
14.7 w + 496
|
30 -
60
|
8.7 w + 829
|
> 60
|
10.5 w + 596
|
Latihan:
Aminah mempunyai
berat badan 50 kg. , berumur 18 tahun .
Kirakan keperluan tenaga Aminah dalam sehari dengan menggunakan Formula
REE ?
= 14.7 w + 496
= ( 14.7 x 50 ) + 496
= 735
+ 496
= 1231 kcal/hari
Hamid
mempunyai berat badan 78kg dan berumur 33 tahun. Kirakan keperluan tenaga dengan Formula REE?
Komposisi tubuh
- Kandungan tisu seseorang.
- Tisu tanpa lemak (otot) : tinggi KMA
- Tisu berlemak sedikit tenaga untuk memiara tisu ini.
- Lelaki perlu KMA tinggi kerana mempunyai lebih tisu tanpa lemak.
- 2 lelaki sama umur, tinggi & berat badan
- Jalankan tugas fizikal yang berbeza. Seorang buruh dan seorang akauntan
- Buruh perlu banyak KMA berbanding akauntan kerana buruh mempunyai otot-otot terbentuk berbanding akauntan
- Lelaki lebih tenaga KMA berbanding wanita
- Lelaki muda dewasa mempunyai 14% lemak daripada berat badan
- Wanita muda dewasa mempunyai 23%- 32% lemak daripada berat badan
- Kurang tenaga KMA
- Tenaga KMA rendah
- Lebih tenaga bagi orang. yang mengalami masalah mental
- Kalau suhu tubuh tinggi KMA tinggi
- Setiap 1 darjah tambahan suhu boleh tingkatkan 13 kcal KMA badan
- suhu panas kita perlu KMA yang rendah
- suhu sejuk kadar KMA tinggi bagi panaskan badan
- Tenaga KMA tinggi untuk menghamil bayi 300- 330 kcal lebh daripada wanita biasa
- Ibu menyusu KMA tinggi bagi proses mengeluarkan susu 500- 550 kcal lebih daripada wanita biasa
- Umur meningkat keperluan KMA menurun
- lebih 10 peratus daripada orang tidak merokok
Soalan:
Norzalina 25 tahun, tinggi 1.63 m dan berat badan 65 kg. Berikut adalah jumlah kalori yang dimakan iaitu karbohidrat 190g; protein 120g dan lemak 93g mengikut 24-hour dietary recallnya.
Norzalina 25 tahun, tinggi 1.63 m dan berat badan 65 kg. Berikut adalah jumlah kalori yang dimakan iaitu karbohidrat 190g; protein 120g dan lemak 93g mengikut 24-hour dietary recallnya.
Dengan
menggunakan data di atas kirakan:
(i) jumlah kalori dan tunjukkan peratus karbohidrat,
protein dan lemak ?
(ii) Peratus pengambilan makanan
Beri penjelasan tentang diet yang
diamalkan oleh Norzalina
mengikut perkiraan WHO menggunakan (i)
berat badan dan (ii) norma REE
(i) Jumlah
pengambilan kalori:
a. karbohidrat = 190 X 4 kcal = 760 kcal
b. protein = 120 X 4 kcal =
480kcal
c. lemak = 93
X 9 kcal = 837
kcal
Jumlah = 2077kcal
(ii) Peratus pengambilan makanan
a. karbohidrat = 760/2077 X
100 =
36.6 %
b. protein = 480/2077 X 100 = 23.1
%
c. lemak = 837
/2077 X 100 = 40.3%
i. Berat
badan dengan perkiraan WHO
= 0.95 kcal X kg (berat badan) X 24
jam
= 0.95 kcal X 65 kg X 24
jam
= 1482
kcal
ii. Berat badan berdasarkan Norm
= (14.7W) + 496
= (14.7 X 65 ) + 496
= 955.5 + 496
= 1451.5 kcal
Berdasarkan penjadualan Pemakanan Norzalina telah mengambil
lebihan makanan:
Mengikut
kiraan berat badan mengikut Formula
WHO
= 595 kcal [2077 – 1482]
Mengikut
keperluan norm
= 525.9
kcal [2077 – 1551.1 ]